Pamali Jawa

      
Wong jawa pancen sugih budaya awujud karya seni, sastra, tradisi utawa legenda lan mitos.  Wong jawa ora bisa ucul saka mitos – mitos utawa kapercayan ngenani mistik. Gawe ngandani utawa nyeneni anake, wong jawa duweni cara khusus. Mesthi para pambiaca tau krungu wong tua ngendika ora ilok  nalika ngandani anake kan ? ya iku kang diarani Pamali. Wong jawa nyakini yen pamali iku kasunyatan lan duweni pantangan kang ora entuk dilakoni.  Yen pantangan kui dilanggar bakal nemoni kasusahan.

Jaman saiki akeh kang wis ora percaya marang pamali amerga ora logis. Sahingga wong jaman saiki ngaggep pamali iku takhayul. Ngomong – ngomong soal logis, pamali umpama dikaji uga duweni pamikiran kang logis. Mula admin ameh mosting pamali kang ana ing masyarakat jawa kanti katerangan kang logis.

Ø  Yen mangan kudu dienteke, mundhak pitike mati.

Katerangan :

Wong tua golek rejeki gawe sak pulukan sega ora mung donga tok, ananging uga kerja kanti adus kringet. Mula wong tua nyaranke anake supaya panganane dienteke. Yen panganane dienteke, berarti anak ndueni rasa sukur marang Gusti kang paring rejeki hasil saka kerja wong tuane. Wong kang ora bisa sukur marang rahmat Gusti mangka rejekine bakal dilongi. Rejiki kalong amerga ora sukur dilambangke “pitik mati yen ora entek mangane”.

Ø  Yen nyapu sing resik, mundhak bojone jebresen.

Katerangan :

Biasane kang entuk tugas nyapu yaiku wong wadon. Saka hasil anggone nyapu, bisa didelok karakter saka wong wadong iku. Yen hasile ijek reget, berarti wong wadon iku ndueini sifat kesusu lan ora teliti. Yen hasile resik mangka wong wadon iku ora kesusu lan teliti. Mangka yen wong wadon pingin nikah karo wong lanang kang bagus lan resik atine, wong wadon kudu sinau sabar lan cermat lumantar tugas sedina – dinane. Amerga wong bagus lan resik atine bakal mileh wong wadon kang teliti saka tugas sedina - dinane.

Ø  Aja nglungguhi bantal, mundhak udunen

Katerangan :

Bantal lan kursi duweni kagunaan kang beda. Bantal digunaake gawe turu lan kursi digunaake gawe jagong. Yen bantal dijagongi iku ora sopan lan ora bisa ngepaske karo kagunaan barang – barang iku. Perkara udunen iku mung gawe meden – medeni supaya bantal bisa digunake miturut kagunaane.

Ø  Aja ngidoni sumur mundhak suwing

Katerangan :

Sumur yaiku sumber banyu kang digunaake kanggo masak lan adus. Sumur uga dianggep sumber kauripan. Mula wong jawa jaman biyen nyumpahi sapa wae kang ngidoni sumur lambene bakal suwing.

Ø  Aja dolan ing wayah surub, mundhak digondol wewe.

Katerangan :

Surub yaiku wayah keluarga padha kumpul sawise aktivitas. Mula wong tua ngelingke anake supaya ora metu omah nalika surub. Ora merga anak – anake diculik wewe ananging wong tua luwih tenang yen anak – anake ana ing jero omah nalika surub.

Ø  Aja bengak – bengok lan omong saru ing sajroning alas

Katerangan :

Masyarakat jawa jaman biyen ngyakini yen alas iku panggonane kewan ganas lan bangsa lelembut. Mula wong tua nglarang anake supaya aja bengak – bengok ing sajeroning alas, amerga bisa ngundang kewan ganas kayata macan lan singa. Wong tua uga nglarang anake supaya ora ngomong saru supaya ora kelebon bangsa lelembut.

Ø  Aja singsot sajroning omah ing wayah wengi, amarga bakal antuk wangsulan saka bangsa lelembut ing jaban kamar.

Katerangan :

Singsot biasa dlakoni wong lanang. Ananging gawe wong jawa singsot ing jero omah iku ora elok. Amarga singsot ing jero omah iku dianggep ora sopan. Mula wong tua ngelingke anake supaya ora singsot ing jero omah. Ora merga bakal diwangsuli bangsa lelembut, ananging iku carane wong tua ngelingke anake.

Ø  Aja seneng nganggo klambi sinambi mlaku, mundhak kekarepane ora kaleksanan.

Katerangan :

Nganggo klambi sinambi mlaku mung dilakoni karo wong kang kesusu amerga ngoyak wektu. Wong kang gaweane kesusu ora bakal bisa mujudake cita – citane. Amerga cita – cita bisa diwujudake kanthi proses alami.

Ø  Aja seneng jabut alis (mligine bocah wedok), mundhak oranikmat rikala saresmi

Keterangan :

Saliane gawe nglindungi mripat supaya ora langsung kena kringet, alis migunani gawe sebab ayune wong wedok. Mula yen wong wedok ora duwe alis diibaratke kurang ngeki kanikmatan seksual marang bojone.

Ø  Aja seneng ngegarke payung sajroning omah, mundhak ana kadadeyan kang ora becik sajroning omah.

Katerangan :

Saliane ora sopan, ngegarke payung uga gawe jero omah dadi sempit. Sahingga ngalang – ngalangi wong kang padha lewat. Mula ngegarke payung sajroning omah bakal kadadean kang ora becik, kayata tiba kesandung payung kang digarke.

          Mangkono tuladha pamali jawa. Jan – jane pamali jawa ijeh akeh tuladhane. Nanging aku jaluk pangapura mung takposting samono. Yen ana kesempatan, bakal takposting maneh ngenani tuladha pamali jawa.

Sumber :

Achmad, Wantala, Sri. 2014. Pamali & mitos jawa ilmu kuna antara bejo dan kesialan. Yogyakarta : Araska